Ήδη από τους Ύστερους Ελληνιστικούς χρόνους η Ρώμη εμπλεκόταν στις συνεχείς διαμάχες των κρητικών πόλεων υπό μορφή διαιτησίας. Η στάση των Κρητών στις πολεμικές επιχειρήσεις των Ρωμαίων στην Ανατολική Μεσόγειο, και η συμμετοχή τους σε πειρατικές επιδρομές προκάλεσαν την επέμβαση της Ρώμης, που απέστειλε το 69 π.Χ. τον Κόιντο Καικίλιο Μέτελλο, ο οποίος ολοκλήρωσε την κατάκτηση του νησιού το 67 π.Χ. Η Κρήτη ενσωματώθηκε στο Ρωμαϊκό κράτος ως ενιαία επαρχία με την Κυρηναϊκή της Βορείου Αφρικής, υπό κοινό διοικητή, με έδρα τη Γόρτυνα. Διατηρήθηκε η διοικητική οργάνωση καθεμιάς πόλης ξεχωριστά ενώ το Κοινό αναδιοργανώθηκε και μετονομάσθηκε σε Κοινό των Κρητών, έχοντας πλέον ως κύριο ρόλο την πολιτική εκπροσώπηση της επαρχίας και τη λατρεία του αυτοκράτορα.

Στην πρώτη ρωμαϊκή περίοδο χρονολογούνται τα εκτεταμένα νεκροταφεία που έχουν ανασκαφεί στο παράκτιο τμήμα του Σταυρωμένου και του Σφακακίου και αποκαλύπτουν όψεις της καθημερινής ζωής, της διακίνησης υλικών αγαθών αλλά και των πνευματικών ανησυχιών και των δοξασιών. Τα νεκροταφεία αντιστοιχούν στην αρχαία πόλη που εκτεινόταν στην περιοχή, η οποία γνώρισε ιδιαίτερη ακμή κατά τους Ελληνιστικούς και Ρωμαϊκούς χρόνους. Οι νεκροί ενταφιάζονταν στολισμένοι με τα κοσμήματά τους, συνήθως με νόμισμα στο στόμα ως “χαρώνειο οβολό” και σε λίγες περιπτώσεις με χρυσό επιστόμιο. Τα επιστόμια ήταν λεπτά επιμήκη φύλλα χρυσού, σε κάποια εκ των οποίων είχε χαραχτεί επιγραφή με αναφορά στους άρχοντες του Κάτω Κόσμου, Πλούτωνα και Περσεφόνη. Τα κείμενα αυτά σχετίζονταν με μία τελετουργία ή μυστηριακή λατρεία που έδινε έμφαση στη μεταθανάτια ζωή και έχουν συνδεθεί με τα λεγόμενα Ορφικά/Βακχικά Μυστήρια, αποτελώντας απτή απόδειξη της διαχρονικής αγωνίας του ανθρώπου για το επέκεινα.